Dünyayı Yorumsuz Görebilmek Mümkün mü?

09 Haz Dünyayı Yorumsuz Görebilmek Mümkün mü?

Ve felsefi bir güncel haber bilim dünyasından geldi :).
Dünyayı kendi bakış açımız ile, yorumlayarak ve önceki izlenimlerimize ve öğrendiklerimize göre gördüğümüz gerçeğinden, kadim yazıtlar Veda’lar binlerce yıl öncesinden bahsederler. Şimdi bilimsel yöntemler kullanılarak bunun onaylanmış olması analitik sol beyin yarımküremize iyi gelecektir :).

Johns Hopkins Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, çok eski bir felsefi soruya cevap verdi.
Soru şuydu: İnsan dünyayı objektif, tarafsız ve yorumlamadan görebilir mi?
Deney sonunda çıkan cevap ne mi?
Tabii ki kocaman bir ‘HAYIR!’

Gelişmiş bilgisayar grafikleri ve lazer kesimli madeni paralar kullanılarak yapılan bir dizi deneyle Johns Hopkins ekibi, insanların bir nesnenin gerçek kimliğini, kendi bakış açılarını katmadan gözlemlemelerinin neredeyse imkansız olduğunu buldu. Bu deneyde insanlar kendilerinden uzaklaşan yuvarlak nesnelere baktılar; insanlar nesnelerin yuvarlak olduğundan emin olsalar bile, onları oval veya elips şeklinde çarpık bir şekilde görmelerini engelleyemediler.

Psikolojik ve Beyin Bilimleri yardımcı doçenti ve Hopkins Algı ve Zihin Laboratuvarı direktörü kıdemli yazar Chaz Firestone “Birinin bakış açısının algı üzerindeki etkisi hakkındaki soru, filozofların yüzyıllardır tartıştığı bir konudur” dedi. “Bu soruya deneysel bir yaklaşım benimsememiz gerçekten heyecan vericiydi.”

Bir şeye baktığımızda, beynimiz gördüğünü, ham görsel bilgiyi kökleşmiş varsayımlarla ve dünya hakkındaki bilgileriyle birleştirerek tanımlar. Örneğin, dairesel bir bozuk para alıp sizden uzağa yatırırsanız, bozuk paradan gelen ışık gözlerinize oval veya elips şeklinde vurur; ama beyniniz daha sonra bu bilginin ötesine geçer ve sizi gerçek dünyadaki bir daireyi “görmenizi” sağlar. Özellikle John Locke ve David Hume dahil olmak üzere filozoflar, nesnenin gerçekte nasıl olduğunun gözümüze nasıl oturduğundan ayırmanın mümkün olup olmadığını, yani saf objektif vizyonun mümkün olup olmadığını merak ediyorlardı.

Soruyu ele almak için ekip laboratuvar için bir “felsefe deneyi” tasarladı.

Dokuz deney boyunca deneklere üç boyutlu jeton çiftleri gösterildi. Biri her zaman gerçek bir ovaldi, diğeri bir çemberdi. Denekler gerçek ovali seçmek zorundaydı. Kolay görünüyor, ancak eğik dairesel paralarla sunulduğunda, denekler afalladı ve tepki süreleri önemli ölçüde yavaşladı. Bu durum madeni paralar hareketsiz olsa da olmasa da, farklı şekillerde de olsa, sikkeler bir bilgisayar ekranında gösterilse de gösterilmese de devam etti.

Araştırmacı yazar Jorge Morales ‘Objeler bizim bakış açımızla damgalandı.’ sonucuna vardı.

“Dünyaya kişisel yaklaşımımız değişmez.” dedi Morales. “Dünyayı gerçekte olduğu gibi algılamaya çalışsak bile, kendi perspektifimizi, bakış açımızı tamamen silemeyiz.”

Bu, ekibin felsefe fikirlerini test etmek için psikoloji ve nörobilim yaklaşımlarını kullanarak üzerinde çalıştığı birkaç deneyden ilki. Filozof Austin Baker ile işbirliği yaparak, klişelerin ve yargıların algıyı nasıl etkilediğine bakıyorlar. Firestone, “Bu bizi gerçekten şaşırtan bir projedir, felsefeden gelen fikirlerin zihin ve beynin bilimini nasıl etkileyebileceğinin güzel bir örneğidir.” diyor.

Sevgiyle ve Saygıyla Namaste
Natalie Yanyan

kaynak: https://neurosciencenews.com/philosophy-see-world-16511/